Author:
Abstract
Atatürk Dönemi’nde kaleme alınan tiyatro metinleri, yeni kurulan devletin inşa sürecine katkı sağlamak amacıyla propaganda çalışmaları yapan bir özelliğe sahiptir. Yeni kurulan devletin güdümlü tutumuyla yazarlar tarafından dönemin politik konjonktürüne uygun metinler tasarlanmıştır. Erken Cumhuriyet Dönemi’nde yeni kurulan devletin yöneticileri Kemalizm ve Atatürk ilkelerinin halk arasında kabul görmesi için sanatı bir propaganda aracı olarak kullanmışlardır. Metinlerde Osmanlı Devleti yöneticilerinin ve Osmanlı halkının eleştirisi yapılarak yeni bir toplum oluşturma çabası içerisine girişilmiştir. Yeni bir insan ve yeni bir toplum yaratma gayesi üzerine çalışmalar yapılmıştır. Pek çok alanda gerçekleştirilen bu propaganda faaliyetlerinin en önemli kısımlarından birisi de kültürel alanda yapılan çalışmalardır. Ülkenin dört bir köşesinde kurulan Halkevleri aracılığı ile kültürel anlamda yeni kurulan devletin propagandası yapılmıştır. Bu metinlerin içerisinde zaman zaman metinler arası unsurlar yer almaktadır. Bu çalışmada metinler arasılık kavramına postmodern unsurlar açısından yaklaşılmayacak; metinler pastiş (öykünme), parodi (yanılsama), ironi (gülünç dönüştürüm) ve kolaj gibi kavramlarla değerlendirilmeyecektir. Çalışmada ele alınan Kozanoğlu metnine klasik açıdan yaklaşılarak diğer türlerden doğrudan alıntılanan örneklemeler aktarılacaktır. Bir metinler arasılık unsuru olan alıntılama kavramı, bir metnin içerisinde başka bir metnin doğrudan aktarılmasıdır. Atatürk Dönemi piyeslerinde de bu doğrultuda alıntılama ögeleri sıkça yer almaktadır. Bu çalışma, Aptullah Ziya Kozanoğlu’nun kaleme aldığı Kozanoğlu piyesindeki bir metinler arasılık unsuru olan alıntılama örneklerini ortaya çıkarma amacındadır.
Keywords
Abstract
The theatre texts written in the Atatürk Period have a feature that makes propaganda activities contribute to the construction process of the newly established state. Following the guided attitude of the newly founded state, authors designed compatible texts with the political conjuncture of the period. In the Early Republican Period, the administrators of the newly established state used art as a propaganda tool for the principles of Kemalism and Atatürk to be accepted among the people. To create a new society, an effort was made by criticizing Ottoman State administrators and the Ottoman people in the texts. Studies have been carried out to create a new human and society. One of the most essential parts of these propaganda activities carried out in many fields is the studies in the cultural field. Through the People's Houses, which were established in all corners of the country, the propaganda of the newly established state was made in the cultural sense. There are intertextual elements from time to time in these texts. In this study, the concept of intertextuality will not be approached in terms of postmodern elements; texts will not be evaluated with concepts such as pastiche (emulation), parody (illusion), irony (ridiculous transformation), and collage. The Kozanoğlu text discussed in the study will be approached from a classical point of view, and examples directly quoted from other genres will be cited. The concept of citation, an element of intertextuality, is the direct transfer of another text within a text. In this direction, quoting elements are frequently found in the plays of the Atatürk Period. This study aims to reveal examples of citation, which is an element of intertextuality, in Kozanoğlu's play written by Aptullah Ziya Kozanoğlu.